خاطره حملات شهیدان شیرودی و لشکری و همرزمانش به قلب نیروهای عراقی با بالگردهای کبرا از جمله مشهورترین خاطرات دوران دفاع مقدس است که توان رزمی بالگردها در جنگ‌ تحمیلی را یادآوری می‌کند.

** طوفان 1

طوفان یک سری از بالگردهای تهاجی ساخت سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. از این بالگرد تاکنون دو مدل رونمایی و عملیاتی شده‌ است.

در اردیبهشت ماه سال 89 بود که همزمان با سالگرد آغاز عملیات بیت‌المقدس، مراسم تحویل نهایی ده فروند بالگرد طوفان و خط تولید انبوه ملخ کامپوزیتی بالگرد 214 با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برگزار و طوفان1 رسماً مورد بهره برداری قرار گرفت.

بالگرد طوفان 1

این بالگرد، یک بالگرد تهاجمی مجهز به سامانه‌ها و سلاح‌های پیشرفته‌ای شامل موشک‌های ضد تانک، راکت‌انداز و توپ 20 میلیمتری است و از چابکی بسیار بالایی برخوردار و مجهز به آخرین فناوری‌های مطرح در بالگردهای تهاجمی است.

بومی‌سازی دانش و فن آوری ساخت و تولید بالگرد تک و تهاجمی، تولید انواع قطعات و مجموعه‌ها شامل انواع پانل‌های ساندویچی، شیشه‌های هوایی، فورج آلیاژهای فولادی و آلومینیومی، ریخته‌گری‌های دقیق تحت فشار و ماسه‌ای، جوشکاری، فرم‌دهی قطعات به روش‌های سرد و گرم، مخازن سوخت مقاوم در برابر ضربه، سامانه‌های گرداننده، هیدرومکانیک، کنترل پرواز، سوخت رسانی، متعلقات موتور، سامانه‌های نمایشگر چند منظوره (MFD ) و نمایشگر تصویری میدان نبرد (HUD ) و مخابرات نوین، از امکانات پیشرفته‌ای است که روی نسل نخست بالگرد‌های تهاجمی نصب شده است.

**بالگرد  کبرای آمریکا

بالگرد طوفان شباهتی زیادی به نسل جدید بالگردهای کبرای آمریکایی دارد.

 در بحبوحه‌ جنگ ویتنام، تاکتیک جدیدی در جنگ مطرح شد که بر اساس آن آمریکایی‌ها مایل بودند نیروهای خود را با استفاده از بالگرد به سرعت بین مناطق جنگی جابجا کنند تا توان انجام همزمان عملیات در چند جبهه را داشته باشند.

این کار در ابتدا توسط بالگردهای یو اچ وان (UH-1)، که به پدر بالگردهای مدرن، معروف است صورت می‌گرفت؛  از آنجایی که این بالگردها مسلح نبودند و توان دفاع از خود را نداشتند، غالباً در حین پیاده کردن نیروها، مورد اصابت موشک‌های ویتنامی قرار می‌گرفتند. لذا آمریکا تصمیم گرفت که این بالگردها را مجهز به سلاح کند و تا سال 1962 میلادی تعدادی از همین بالگردها با تفنگ و موشک تجهیز شدند.

اما این مسأله نیروهای آمریکایی را به فکر تولید بالگردی نظامی با قابلیت تسلیح به موشک و مسلسل انداخت؛ بالگردی که از ابتدا برای انجام مأموریت‌های حمله نظامی طراحی شده باشد.

نهایتاً در سال 1966 ارتش آمریکا قرارداد ساخت 110 فروند بالگرد بل 209 را با شرکت بل امضا کرد. این بالگرد به خاطر توان حمله بالا و با الهام از نام مارهای کشنده کبرا، به همین نام نامگذاری شد.

بالگرد کبرا

مدل‌های اولیه بالگرد کبرا تک‌موتوره بودند. اما پس از جنگ ویتنام و در سال 1986 ارتش آمریکا برای افزایش قدرت این بالگردها و کاهش خطرپذیری آنها سفارش طراحی و ساخت مدل‌های دوموتوره‌ی این بالگرد را به شرکت بل ارائه کرد و به این ترتیب بالگرد کبرا دوموتوره که با نام سوپرکبرا شناخته می‌شود طراحی و ساخته شد.

از آنجایی که تولد بالگرد کبرا در خلال جنگ و بنا بر ضرورت‌های همان زمان بوده، طبیعی است که اولین مدل‌های ساخته شده از این بالگرد دارای نقاط ضعف زیادی باشند. بر این اساس نسخه‌های متعددی از این بالگرد در سال‌های بعد ساخته شد که هر کدام تفاوت‌ها و مزایایی نسبت به اولین نمونه‌ها داشته‌اند. همچنین از آنجایی که در دهه‌ی 1980 میلادی نیروی دریایی آمریکا نیز به استفاده از این بالگردها علاقمند شد، شرکت بل تغییراتی را متناسب با نیازهای خاص نیروی دریایی در این بالگرد ایجاد کرد که منجر به تولید نسخه‌های متنوع‌تری از این بالگرد شد.

ایران، در فاصله سال‌های 1353 تا 1356 خورشیدی، 202 فروند بالگرد کبرا از شرکت بل خریداری به ارتش ملحق کرد. بنا بر ضرورت خدمات پشتیبانی و تعمیرات دوره‌ای، تعدادی از مستشاران آمریکایی همزمان با این خریدها وارد ایران شدند تا آموزش‌های لازم برای بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری از این بالگردها را در اختیار نیروهای ایرانی قرار دهند.

با وقوع انقلاب اسلامی در سال 57، آمریکا مستشاران خود را از ایران خارج کرد و وظیفه سنگین پشتیبانی از ناوگان بالگرد ایران بر عهده‌ شرکت نوپای "پنها" افتاد.

** "کبرا" و جنگ ایران و عراق

دیری نپایید که جنگ ایران و عراق شروع شد و وظایف و مسؤولیت‌های این شرکت را دوچندان ساخت.

پنها با هدف پشتیبانی و تعمیرات بالگرد در طول جنگ فعالیت خود را ادامه داد که پس از گذشت چند سال در زمینه تعمیر و نگهداری تمام ناوگان بالگرد نظامی ایران، به خودکفایی رسید.

اما در سال‌های پس از جنگ با استفاده از تجربیات فراوان به دست آمده، کار تحقیقاتی و مهندسی معکوس برای تولید بالگرد در این شرکت ادامه یافت تا جایی که پنها در سال 1377 مدل ارتقا یافته بالگرد کبرا عملیاتی شد.

 "طراحی قاب جدید برای کابین، سیستم اویونیک جدید مجهز به جی‌پی‌اس و دریافت‌کننده زیر دماغه و رادار هشدار دهنده 4 آنتنی در بخش عقبی، دوربین قرار داده شده زیر دماغه بالگرد، بدنه باریک‌تر برای انعطاف‌پذیری بیشتر، مسلح شدن به تفنگ 20 میلیمتری M197، قابلیت حمل شلیک‌کننده راکت 19 لوله‌ای 70 میلیمتری بر روی بال و شیشه‌های ضد گلوله برای خلبان و شلیک‌کننده از جمله تغییراتی است که بالگرد کبرای ارتقا یافته (طوفان) را نسبت به مدل قبلی متفاوت کرده بود."

** رونمایی از بالگرد طوفان1" و واکنش اسرائیل

بالگرد طوفان برای اولین بار در رزمایش نیروی دریایی ارتش در سال 89 مورد استفاده قرار گرفته بود که در پی آن بالگردهای طوفان به اهداف سطحی و زیر سطحی حمله‌ور شده و موفق به از بین بردن دشمن فرضی شده بودند.

همزمان با تلاش متخصصان ایرانی برای تولید انبوه بالگردهای رزمی در داخل کشور، واکنش‌‌های متفاوتی نسبت به دستیابی ایران به این تکنولوژی در جهان بوجود آمد.

منابع نظامی رژیم صهیونیستی آن زمان، ضمن اعتراف به توانایی‌های نظامی جمهوری‌اسلامی ایران، بالگرد طوفان که برای اولین بار در مانور دریایی هشت روزه ارتش مورد استفاده قرار گرفته بود را از بالگرد کبرای آمریکا به‌روز‌تر و مجهز‌تر دانستند.

** تحویل جدیدترین مدل بالگرد طوفان با نام "طوفان2"

حالا با گذشت دو سال از رزم طوفان1 در رزمایش نیروی دریایی ارتش، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جدیدترین مدل از بالگر‌دهای نسل طوفان را با نام طوفان2، به صنایع دفاعی کشور تحویل داده است.

دو فروند از این بالگردها چهارشنبه هفته گذشته در اصفهان و با حضور سردار احمد وحیدی وزیر دفاع رونمایی شد.

سردار وحیدی در مراسم تحویل بالگرد طوفان2

سردار وحیدی در مراسم بهره‌برداری و تحویل این دو فروند بالگرد رزمی طی سخنانی گفته است: بالگرد طوفان2 که با همت و تلاش متخصصان کار آمد و اقتدار آفرین سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طراحی و تولید شده، نسل جدیدی از بالگردهای رزمی است که از فناوری‌های پیشرفته و روز آمد برخوردار است.

آنطور که وزیر دفاع گفته است، "در بالگرد طوفان2 مجموعه‌ای ارزشمند از فناوری‌های بومی صنایع وابسته به وزارت دفاع در حوزه‌های الکترونیک، اپتیک، لیزر و سلاح بکار گرفته شده که از آن جمله می‌توان به قدرت تهاجمی آن بواسطه قابلیت هدف‌گیری بسیار دقیق اشاره کرد.

قدرت تهاجمی ، هدفگیری دقیق، سامانه کنترل آتش دیجیتال و دید در شب، مدیریت هوشمند مرکزی سلاح و دوربین دید در شب و تصویربردای با دقت بالا، از ویژگی‌های این بالگرد رزمی است.

بالگرد تهاجمی طوفان2 را می‌توان در عملیات پشتیبانی دفاعی و استراتژیک بکار گرفت. این بالگرد مهجز به سامانه کنترل راکت‌انداز دیجیتال و نمایشگر چند منظوره‌ای است. این بالگرد با تجهیزات نصب‌شده و امکانات و قابلیت‌هایی که دارد، به نسل جدید بالگردهای کبرا که در آمریکا تولید و ساخته می‌شود، شباهت بسیاری دارد.

بالگرد طوفان2

اسرائیلی‌ها اگرچه طوفان1 را نمونه پیشرفته‌تری از کبرای آمریکا اعلام کرده بود، وزارت دفاع ایران حالا با نصب و بکارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری از طوفان1، بالگرد تهاجمی طوفان2 را تولید کرده و گام بلندی در جهت ورود به عرصه تولید و ساخت بالگردهای فوق پیشرفته برداشته است.